Krzyżówka dla każdego – czyli od papieru do krzyżówki online
Wszyscy dobrze wiemy czym są krzyżówki online. Każdy z nas choć raz w życiu rozwiązywał je samodzielnie lub widział jak babcia rozwiązywała krzyżówki w gazecie. Ba, pojawiła się cała branża krzyżówkowa, społeczności krzyżówkowiczów i firmy specjalizujące się wyłącznie w tworzeniu krzyżówek dla ludzi. Ale czy ktoś wie kiedy została stworzona pierwsza krzyżówka i jaka była jej historia? Czy są inne gry słowne dzięki którym można rozwinąć swoje umiejętności umysłowe?
Jak powstała krzyżówka
Historia krzyżówek sięga, prawdopodobnie, początków powstania naszej cywilizacji. W 1868 roku, w Anglii zostały znalezione naścienne napisy bardzo przypominające grę w rozwiązywanie ukrytych słów. Do złudzenia przypominają one nieco zmienioną formę krzyżówek jakie znam obecnie. Według angielskich naukowców te naścienne napisy pochodzą z czasów starożytnego Rzymu i uznaje się, że jest to najstarsza znana krzyżówka stworzona przez człowieka.
Choć Brytyjczycy są pewni swego nie wszyscy zgadzają się z ich opinią. Zarówno USA jak i RPA uznają własne kraje za ojczyznę współczesnych krzyżówek i roszczą prawa do nazwy twórców tej wspaniałej gry. Dlaczego? Choć pierwsza historyczna gra słowna zbliżona do współczesnych krzyżówek była znaleziona w Anglii, to jednak współczesne odmiany zostały stworzone w XX wieku i nieco różnią się od niej.
Krzyżówki w USA
Po raz pierwszy krzyżówki pojawiły się w USA jako gra słowna w gazecie New York World 21 grudnia 1913 roku. Umieścił ją dziennikarz Artur Wynne. Natychmiast zyskały popularność i na stałe zagościły w prasie na całym świecie. Natomiast w 1924 roku ukazał się pierwszy zbiór krzyżówek w postaci osobnej książki.
Krzyżówki w RPA
Ciekawa historia dotyczy krzyżówek w RPA. Jeden z mieszkańców RPA, niejaki Willy Orville trafił na trzy lata do więzienia za spowodowany wypadek samochodowy. Nudząc się w swojej celi zaczął tworzyć krzyżówki na kamiennej ścianie. Później przełożył je na papier i wysłał do jednej ze stołecznych gazet. Redaktor gazety zgodził się umieścić taką grę dla swoich czytelników i z marszu okazał się to wielki sukces. Historia nie ujawnia czy Willy wyszedł z więzienia przed czasem, ale po odbyciu kary miał zarobioną całkiem sporą sumę pieniędzy.
Krzyżówki w Europie
Krzyżówkowy szał ogarnął Europę we wczesnych latach 20-tych. W Europie nie było jakiegoś jednego ambasadora tej gry, bowiem europejskie gazety i czasopisma w ślad za amerykańskimi same szybko podchwyciły pomysł i tworzyły krzyżówki dla swoich czytelników.
Od papieru do krzyżówki online
Jeszcze pół wieku temu jedyną powszechnie znaną odmianą krzyżówek była ta znana nam wszystkim z gazet. Nie było aplikacji na telefony, ba, nie było jeszcze telefonów komórkowych oraz nie było nawet Internetu i krzyżówek online. Drukowane w niemal każdej popularnej gazecie czarne i szare kwadraciki w których wpisywało się litery były jedyną dostępną krzyżówką. Wszędzie taka sama forma i te same zasady. Dzisiaj ta najpopularniejsza odmiana nie jest sama. W Internecie dostępne są krzyżówki online i krzyżówki panoramiczne, krzyżówki dla dzieci i krzyżówki tematyczne. Każdy znajdzie coś dla siebie i znajdzie taką odmianę tej gry zasady której najbardziej odpowiadają.
Krzyżówki online a inne gry słowne
No dobrze, poznaliśmy historię krzyżówek i ich odmiany, ale czy są inne gry słowne? Otóż na świecie jest mnóstwo różnego rodzaju gier słownych. Większość z nich jest znana wyłącznie w swoich ojczystych krajach i nigdy nie zdobyła popularności za granicą. Zwykłe krzyżówki online nadal dominują na świecie, ale nie oszukujmy się, konkurencja nie śpi i niektóre z gier zyskują coraz większą popularność. A więc jakie są inne gry w układanie słów?
Kalambury – to nie to samo co krzyżówki online
Celem tej gry jest odgadywanie różnych haseł podpowiadanych przez jedną lub więcej osób. W każdej kolejce zabawy drużyna odgaduje jedno lub więcej haseł, przedstawianych przez jednego członka grupy. Dlatego często wymaga się, żeby drużyna składała się nie mniej niż z 3 osób. W poszczególnych etapach gry hasła muszą być podpowiadane pantomimą (gestami) lub są rysowane na tablicy. Na żadnym etapie rozgrywki nie wolno używać słów ani wydawać żadnych dźwięków.
Szarady – krzyżówki słowne
Jest to gatunek literatury. Oznacza zagadkę w formie wiersza z zaszyfrowanym słowem, wyrazem lub nawet zdaniem. W szaradach z reguły sylaby zaszyfrowanego tekstu są oznaczone kolejno liczbami. W dawnych czasach często grano w szarady podczas przyjęć arystokracji.
Scrabble
Jest to jedna z najpopularniejszych gier słownych na całym świecie. Stworzona w USA w latach 30-tych przez bezrobotnego sprzedała się do dziś w nakładzie ponad 150 mln sztuk. Na planszy znajdują się pola z bonusami. Gracze układają litery, które wylosowali tak, by stworzyć najdłuższe i najbardziej punktowane słowa.
Wordfeud
Wordfeud jest jedną z najmłodszych gier słownych. Pochodzi ze Skandynawii, a jej autorem jest Håkon Bertheussen. Została stworzona w 2010 roku jako aplikacja mobilna. W jednej rozgrywce może brać udział wiele graczy jednocześnie. Zasada jest bardzo zbliżona do gry Scrabble.
Krzyżówki online w Polsce
W Polsce krzyżówki zyskały bardzo dużą popularność niemal od razu po ich wynalezieniu. W czasach PRL były one drukowane w wielu gazetach, zaś w 1987 pojawiło się całe wydawnictwo Technopol specjalizujące się wyłącznie w tworzeniu i wydawaniu całej serii czasopism i książeczek z krzyżówkami. Były to periodyki zawierające od kilkuset do tysiąca krzyżówek.
Choć świetność Technopol ma już zdecydowanie za sobą to firma ta jednak nadal istnieje i wciąż wydaje swoje krzyżówki. Jest to zdecydowany lider na rynku krzyżówek drukowanych w Polsce posiadający ponad połowę udziałów. Technopol oczywiście zdaje sobie sprawę z faktu powolnej, ale nieodzownej śmierci mediów drukowanych i przenosi się w świat wirtualny. Od kilku lat spółka rozwija dział tworzący krzyżówki online i na pewno jest to kwestia czasu aż cały dochód i użytkownicy spółki będą pochodzić z Internetu.
Zawody i turnieje w krzyżówki online
Praktycznie w każdym kraju są federacje zrzeszające krzyżówkowiczów i organizowane przez nie turnieje. W Polsce jednym z największych turniejów jest Ogólnopolski Turniej Rozwiązywania Krzyżówek organizowany przez czasopismo Przekrój.
Jednak największe zawody krzyżówkowe na świecie odbywają się w USA. American Crossword Puzzle Tournament to jeden z największych i najstarszych turniejów w rozwiązywanie krzyżówek na świecie założony przez Willa Shortza w 1978 roku. Co ciekawe Will nadal pieści stanowisko dyrektorskie turnieju i rozwija go z roku na rok.
Turniej odbywa się co roku w marcu lub kwietniu i przyciąga coraz więcej uczestników. Ze względu na pandemię Covid-19 w 2021 roku turniej został przeniesiony do przestrzeni wirtualnej. Paradoksalnie dzięki temu zabiegowi zgłosiło się jeszcze więcej uczestników liczba których przekroczyła 1.000 osób. Był to rekordowy rok pod względem uczestników, którzy wyjątkowo musieli rozwiązywać krzyżówki online.
Największe wygrane w rozwiązywaniu krzyżówek
Coraz więcej uczestników bierze udział w zawodach dla krzyżówkowiczów. Jednak jeśli ktoś myśli, że rozbije bank dzięki swoim umiejętnościom umysłowym to musimy rozczarować. Kwoty pieniężne za wygrane w największym turnieju American Crossword Puzzle Tournament sięgają ledwie kilku tysięcy dolarów. Tak w 2021 roku główna wygrana wyniosła ledwie 3.000 USD.
Tylko czy to istotne w tak pięknej grze? Gramy w gry słowne i rozwiązujemy krzyżówki online dla własnej satysfakcji i rozwoju umysłowego. To jest ten benefit i wygrana dla uczestników, a nie pieniądze.
